Adviezen RIVM houden het land in de greep, behalve in Lingewaard

Gemeenten moeten terughoudend zijn bij het plaatsen van gevoelige bestemmingen binnen twee kilometer van geitenhouderijen, waaronder woningen. Dit advies heeft het RIVM vorig jaar gegeven in een GGD-richtlijn. Door de aanwezigheid van een geitenhouderij aan de Angerensestraat in Gendt zou dit betekenen, dat in een cirkel van twee kilometer nieuwe woningbouw ontraden moet worden door de gemeente. Ook bijna 1000 inwoners uit Gendt en Doornenburg die binnen de cirkel van twee kilometer wonen hebben al diverse malen middels petities tevergeefs aandacht gevraagd voor aantoonbare gezondheids- en stankproblemen.

B06 heeft het college schriftelijke vragen gesteld over de maatregelen die ze denken te nemen naar aanleiding van het advies van het RIVM. Het zou toch een vreemde gang van zaken zijn als bij Corona het RIVM het hele land op slot kan zetten, maar dat gezondheidsrisico’s binnen een straal van twee kilometer worden genegeerd door de gemeente?

De onderstaande vragen zijn gericht aan het college van burgemeester en wethouders. Verzocht wordt de vragen schriftelijk te beantwoorden.

Aanleiding / toelichting:
Op 4 januari jl. heeft de heer Goris uit Doornenburg een schrijven aan de raad gestuurd, waarin aandacht wordt gevraagd voor het project “zorgregio van de toekomst”, waar Lingewaard deelnemer van is geworden, dit in relatie met de geitenhouderij aan de Angerensestraat te Gendt.

Tevens willen wij bij de vragen de GGD-richtlijn uit 2020 betrekken (zie bijlage), waar voor geitenhouderijen twee belangrijke adviezen staan:
1. Wees terughoudend met het plaatsen van gevoelige bestemmingen (waaronder woningen) binnen 2 kilometer van een geitenhouderij;
2. Goede informatie geven over de gezondheidsrisico’s en over de motivering van een besluit, zowel richting ondernemers als omwonenden.

Vragen inclusief antwoorden:

1. Binnen de cirkel van 2 kilometer rondom de geitenhouderij staan ten minste twee bouwprojecten op stapel, bij de Blauwe Hoek en de Molenstraat. In hoeverre betrekt de gemeente bij deze aanvragen de gezondheidsrisico’s die de geitenhouderij met zich mee brengt?
   Reactie. In de ruimtelijke onderbouwing van de woningbouwplannen wordt ingegaan op het milieuaspecten. Het aspect gezondheid speelt hierbij een rol. Wij vragen de Veiligheids- en Gezondheidsregio Gelderland-Midden advies uit te brengen over de voorgenomen ontwikkelingen. Voor het overige verwijzen wij naar hetgeen in de inleiding is gesteld. 

2. Zijn de initiatiefnemers van de nieuwe bouwprojecten geïnformeerd over de mogelijke gezondheidsrisico’s van de geitenhouderij? Wat zijn de overwegingen van de gemeente om woningen voor ouderen (kwetsbare groep) te laten bouwen binnen de straal van 2 kilometer?
   Reactie. Zie hetgeen hierover is gesteld in de inleiding. Bij de voorbereiding van een ruimtelijk besluit wordt aandacht besteed aan het aspect gezondheid en wordt de GGD om advies gevraagd.

3. Wordt het RIVM-advies opgevolgd bij aanvragen bouwvergunningen binnen twee kilometer van een geitenhouderij?
   Reactie. Het RIVM-advies heeft betrekking op ruimtelijke plannen en niet op vergunningen. Zoals in de inleiding opgemerkt, is het risico voor de gezondheid geen toetsingscriteria uit de Wabo en om die reden geen weigeringsgrond.

4. Het begrip ‘goede ruimtelijke ordening’ komt met de inwerkingtreding van de Omgevingswet niet meer terug. In de Omgevingswet komt een ‘veilige en gezonde fysieke leefomgeving en een goede omgevingskwaliteit’ centraal te staan. In hoeverre kan het college bij nieuwe plannen een gezonde fysieke leefomgeving en goede omgevingskwaliteit waarborgen in de nabijheid van deze geitenhouderij?
   Reactie. In het kader van een goede ruimtelijke ordening kunnen en worden alle van belang zijnde aspecten meegewogen. Dit geldt ook voor het aspect gezondheid. In de nieuwe Omgevingswet staat het aspect gezondheid centraal. Bij nieuwe plannen die tot stand komen onder de Omgevingswet moet een veilige en gezonde fysiek leefomgeving worden gegarandeerd. 

5. Eén van de vier integrale prioriteiten in het ontwerp Nationale Omgevingsvisie (NOVI, versie 2019) luidt ‘Sterke en gezonde steden en regio’s’. De ontwerpschets benoemt de relatie milieu en gezondheid, en het verminderen van overlast door stank, geluid en vervuilde lucht. Hoe verhoudt zich dit tot de uitspraak die de heer Goris in zijn schrijven noemt, namelijk dat ‘het college niet kan sturen op volksgezondheid’ bij klachten van bewoners over de geitenhouderij?
   Reactie. Wij verwijzen hier naar hetgeen is gesteld onder 3. Er kan bij aanvragen om omgevingsvergunning niet getoetst worden aan het aspect gezondheid als de wetgever daar niet in heeft voorzien.
   
   De GGD heeft wel advies uitgebracht over de gevraagde omgevingsvergunning, onderdeel milieu. Het advies is betrokken bij het besluit op de aanvraag. In de vergunning zijn onder meer voorschriften opgenomen in verband met geur. Tegen de verleende vergunning is beroep ingesteld. Het wachten is op de behandeling van dit beroep door de rechtbank. Als de agrariër zich houdt aan de in de omgevingsvergunning, onderdeel milieu en het Activiteitenbesluit gestelde voorschriften is er geen reden/handvat om in te grijpen. 

6. In het RIVM-advies worden aanpassingen genoemd om de uitstoot van geur en fijnstof te beperken. Is er nog overleg met de geitenhouder om aanvullende maatregelen te nemen tegen uitstoot, dit op grond van de nieuwste inzichten? 
   Reactie. Er is in het verleden met de agrariër gesproken over aanvullende maatregelen met betrekking  tot de emissie van geur en fijnstof. Het bedrijf voldoet echter aan de in de wet gestelde normen. Wij kunnen dan ook geen strengere maatregelen voorschrijven. Gezien de kosten en beperkingen van eventuele groei in de toekomst, die maatregelen met zich meebrengen, heeft de agrariër vooralsnog gekozen om geen aanvullende maatregelen te nemen.            

7. Wordt de problematiek rondom geitenhouderijen opgenomen in het pilotproject ‘zorgregio van de toekomst’, waar Lingewaard zich bij heeft aangesloten?
   Reactie. Dit wordt niet meegenomen in het project ‘zorgregio van de toekomst’. In dit project gaan we op zoek naar digitale oplossingen om zorg, welzijn, gemeente en inwoners beter met elkaar te verbinden.

8. Staat het college open om een overleg op te starten met de provincie en de geitenhouderij met als doelstelling het redden van woningbouwprojecten in de nabije en verdere toekomst door toepassen van een rood voor rood regeling (vergelijkbaar met de casus megavarkensstal aan de Zandvoort te Gendt, waar door een ‘locatie overstijgend’ belang een afwijking van het reguliere beleid mogelijk was)?
   Reactie: Wij staan uiteraard open voor een gesprek over functieverandering van een geitenhouderij naar wonen. Het initiatief daarvoor ligt bij de agrariër. Wij merken op dat de doelstelling van een dergelijk overleg niet het ‘redden’ van woningbouwplannen is, maar het saneren van een functie die door de omgeving als overlast gevend wordt ervaren.